Bory Tucholskie
Bory Tucholskie to obszar zajmujący wschodnią część makroregionu Pojezierza Południowopomorskiego. Mieści się w dwóch województwach – Pomorskim i Kujawsko pomorskim. Teren Borów Tucholskich obejmuje Park Narodowy „Bory Tucholskie” oraz Tucholski Park Krajobrazowy, który w 2010 roku został włączony do światowej sieci ochrony w ramach programu UNESCO (rezerwat biosfery). Rzeźba terenu Borów Tucholskich jest dość urozmaicona - występują tu wysoczyzny, pagórki, rozległe wzgórza, a także doliny i rynny. Takie ukształtowanie powierzchni spowodowane jest zlodowaceniem bałtyckim sprzed dziesięciu tysięcy lat. Wtedy też na czole lodowca kształtowały się wały i pagórki moren czołowych, a wody wypływające spod lodowca tworzyły równiny piaszczyste zwane dziś sandrami. Na takim podłożu wykształciły się zbiorowiska leśne Borów Tucholskich. Odpływające z lodowca wody utworzyły szlaki, które dziś nazywane są rzekami Brda i Wda. Rzeki te stanowią główne osie hydrograficzne Borów. Teren dodatkowo ubogacają liczne jeziora - Jezioro Wdzydzkie, Charzykowskie, Krasińskie, Kruszyńskie, Borzechowskie. Są to w większości długie, wąskie i głębokie jeziora rynnowe o stromych zboczach. Lasy tam powstałe to przede wszystkim bory sosnowe, jednak występują też lasy liściaste: grądy, buczyny, łęgi, olsy. Szata roślinna Borów Tucholskich należy do dość dobrze zachowanych, znajduje się tam wiele gatunków reliktowych. Najstarszymi przedstawicielami flory są tam gatunki arktyczno- alpejskie i borealne, przykładowo: borówka bagienna, mącznica lekarska, trzcinnik prosty, bażyna czarna, a także wiele innych. Bogate jest również zbiorowisko porostów na tym terenie, liczy bowiem 300 gatunków, a 100 z nich występuje w Polskiej Czerwonej Księdze.
Obszar Borów Tucholskich obfituje w wiele form ochrony przyrody, oprócz wyżej wymienionych powstały tam parki krajobrazowe (Wdzydzki Park Krajobrazowy, Tucholski Park Krajobrazowy, Zaborski Park Krajobrazowy oraz ostatnio Wdecki Park Krajobrazowy. W sferze projektów jest Krajeński Park Krajobrazowy) oraz rezerwaty przyrody (min. Torfowisko nad jeziorem Mętne, Bagno Grzybna, Ustronie). Utworzono także rezerwat „Kamienne Kręgi”, który nie tylko ma na celu chronić przyrodę, ale także szerzyć edukację kulturalną. Jest to cenny obiekt kultury archeologicznej, najprawdopodobniej z okresu rzymskiego (I, II, III wiek n.e.). Kręgi zostały zbudowane z głazów wystających ponad powierzchnię ziemi wokół kamieni środkowych. Podczas wykopów pod warstwą ziemi odkryto bruk kamienny, a pod nim jamy grobowe. Obecnie głazy stanowią podłoże dla zespołu rzadkich mchów i porostów, zbliżonych swym charakterem do flory pierwotnych moren. Innym zabytkowym obiektem, tym razem z czasów nam bliższych, jest Akwedukt w Fojtowie, uznawany za najdłuższą i największą budowlę tego typu w Polsce (75m szerokości). Zbudowano go w 1848r. Jedną z ciekawszych naturalnych atrakcji Borów Tucholskich jest rezerwat Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego. Położony jest w Wierzchlesie, należy do najliczniejszego skupiska cisów w Europie, objęty ochroną już 180 lat. Wiek i obwody cisów są różne, a najgrubszy z nich, zwany cisem Chrobrego osiąga obwód 250cm. To miejsce może poszczycić się tajemniczością i magią, która przyciągnęła tu wielu, między innymi malarza Leona Wyszczółkowskiego, dla którego las ten stał się natchnieniem.
Fauna:
W dawnych czasach tereny te zamieszkiwały żubry, niedźwiedzie i tury. Niedawno natomiast, na obszar Borów powrócił bóbr. Bardzo często można spotkać tu jelenie, sarny, natomiast sporadycznie łosie i daniele. Pospolite są też dziki, kuny, łasice, lisy. Wśród ptaków często spotyka się dzięcioły, jarzębie, bażanty, sowy.
