Zarządzanie i finansowanie

Zgodnie z art. 6 i art. 8 Dyrektywy Siedliskowej utworzenie, finansowanie oraz zarządzanie obszarami Natura 2000 leży w gestii krajów członkowskich. Pomimo to, możliwe jest pozyskiwanie środków wspólnotowych na współfinansowanie wielu działań ochronnych.
W programowaniu 2014-2020 zarządzanie oraz finansowanie sieci Natura 2000 będzie także włączone w system europejskich funduszy wspólnotowych. Pula dostępnych środków ulegnie zwiększeniu ze względu na intensyfikację działań mających do 2020 r. zapewnić 100% poprawę stanu ochrony siedlisk i 50% poprawę stanu gatunków o znaczeniu wspólnotowym.

Główne źródła finansowania:

1. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – ok. 25% powierzchni terenów Natura 2000 pokrywa się z terenami rolniczymi (10% - łąki, 15% - lasy). Z tego względu obszary te powinny być odpowiednio zagospodarowane, stąd też wynika konieczność odpowiedniego ich wsparcia. W ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich na wsparcie obszarów Natura 2000 przeznaczone zostało 460 mln EUR. Przeznaczone zostaną one m.in. na:
•  na ochronę zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000,
•  ekstensywną gospodarkę na łąkach o pastwiskach.

Wspólna Polityka Rolna na lata 2014–2020 przewiduje, że Polska będzie największym beneficjentem środków przeznaczonych na rolnictwo. Przewidywane jest że 1/3 wydatków PROW przeznaczona będzie na działania związane z klimatem i ochroną środowiska. Polska uzyskała zgodę by z tej części wydatków wypłacać dopłaty do trudnych warunków gospodarowania – ONW, oraz do obszarów Natura 2000.

2. Europejski Fundusz Rybacki – wspiera on implementację Wspólnej Polityki Rybołówstwa mającej na celu zrównoważone korzystanie z zasobów morskich. Program na lata 2014-2020 ma wprowadzić zrównoważone połowy ryb niezagrażające poszczególnym gatunkom. Działania finansowane z funduszu przyczyniają się do zachowania bioróżnorodności szczególnie w obszarach morskich sieci Natura 2000.

3. Wsparcie w ramach europejskich funduszy strukturalnych:
•  Fundusze Strukturalne
•  Fundusz Spójności
W ich zakresie możliwe jest finansowanie działań na rzecz wsparcia obszarów Natura 2000 m.in. w kategoriach:
•  51 – promowanie różnorodności i ochrony przyrody;
•  53 – zapobieganie ryzyku;
•  55 – promocja zasobów naturalnych;
•  56 – ochrona i waloryzacja dziedzictwa naturalnego.

4. Program LIFE – stanowi on kontynuację realizowanego w okresie 2007-2013 programu LIFE+. To jedyny program dedykowany tylko środowisku i zapewniający środki na jego ochronę. Komisja Europejska zaproponowała by budżet LIFE na lata 2014-2020 wyniósł 3,2 mld EUR. Oprócz zwiększenia nakładów finansowych przewidywane jest także uproszczenie zasad i większa elastyczność.

W ramach nowego LIFE wyróżniono dwa podprogramy:
•  Na rzecz ochrony środowiska
•  Na rzecz klimatu

Priorytety LIFE to: obszary Natura 2000, woda, odpady i powietrze. Odpowiednie, efektywne zarządzanie siecią obszarów Natura 2000, w tym także wypracowanie zintegrowanych metod finansowania działań, jest niezbędne do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, zachowania różnorodności biologicznej i racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi.

Zdjęcia ze zbiorów projektu „Misja Natura”.